Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Ekim ayı ihracat verilerini Ford Otosan'ın Kocaeli'nde bulunan fabrikasında açıkladı. TİM verilerine göre mücevher dışındaki altın ihracatı hariç tutularak yapılan hesaplamalarda, Ekim ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 4,6 düşüşle 11 milyar 727 milyon dolar oldu. Ocak-Ekim dönemini kapsayan ilk 10 aylık ihracat yüzde 3,7 azalışla 115 milyar 952 milyon dolar olurken, son 12 aylık dönemde ihracat da yüzde 5 düşüşle 139 milyar 385 milyon dolar olarak gerçekleşti. Sektörel bazda Ekim ayında en fazla ihracatı yüzde 8,2 artış ve 2 milyar 190 milyon dolarla otomotiv endüstrisi gerçekleştirdi. Bunu 1 milyar 431 milyon dolarla hazır giyim ve konfeksiyon ile 1 milyar 239 milyon dolarla kimyevi maddeler sektörleri takip etti. Ekimde en fazla ihracat artışını sanayi ürünlerinde yüzde 8,2 ile otomotiv, tarım ürünlerinde de yüzde 23,2 artışla zeytin ve zeytinyağı sektörleri gerçekleştirdi.
Ekim ayında ihracat miktar bazında yüzde 3,3 daralarak 8,9 milyon ton olurken, yılın ilk 10 ayında gerçekleştirilen 85,7 milyon ton ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artışa işaret etti. Sektör bazında miktar olarak Ekim ayında dokuz sektörde artış, 18 sektörde de azalış gözlendi. İhracatını bir önceki yılın aynı ayına göre miktar olarak en çok artıran sektörler yüzde 16,9 artış ile su ürünleri ve hayvansal mamuller ile yüzde 9 artışla zeytin ve zeytinyağı sektörleri oldu. Süs bitkileri ve mamulleri sektörü ihracatı ise miktar olarak yüzde 47,8, savunma ve havacılık sanayii sektörü ise yüzde 32 azaldı.
Almanya'ya ihracat azaldı
Ekim ayında 102 ülkeye ihracatta artış yaşanırken, 133 ülkede gerileme oldu. En fazla ihracat yapılan ilk 5 ülke arasında Almanya'ya ihracat yüzde 0,1 azalış, İngiltere'ye yüzde 15,2 azalış, Irak'a yüzde 13,1 azalış kaydederken, İtalya'ya yüzde 3,6 ve ABD'ye yüzde 12,8 artış gerçekleşti. En fazla ihracat yapılan ilk 20 ülke arasında Ekim ayında en yüksek ihracat artış oranlarını yüzde 61,7 ile Bulgaristan, yüzde 23,7 ile Çin ve yüzde 12,8 ile ABD elde etti.
Ülke grubu bazında bir önceki yılın aynı dönemine göre Avrupa Birliği'ne ihracatta yüzde 4,7 düşüş meydana gelirken, Uzak Doğu ülkelerine yüzde 35,8 oranında büyüme dikkat çekti. AB'nin ihracatımızdaki payı ise yüzde 49,6 oldu. İlk 10 aylık dönemde ise ihracat AB'ye yüzde 4,2, Kuzey Amerika'ya yüzde 4,1 artarken, Ortadoğu'ya yüzde 9,3, Bağımsız Devletler Topluluğu'na ise yüzde 6,6 azaldı.
Ekim ayında ihracat gerçekleştiremeyen tek il Kars olurken, 28 ilin ihracatında artış, 52 ilde ise düşüş gözlendi. En fazla ihracat yapan 5 il sıralaması ise şöyle oldu: İstanbul yüzde 6,8 düşüşle 4 milyar 953 milyon dolar, Bursa yüzde 8,3 artışla 1 milyar 177 milyon, Kocaeli yüzde 8,1 düşüşle 900 milyon, İzmir yüzde 7,5 düşüşle 667 milyon ve Gaziantep yüzde 3 düşüşle 577 milyon dolar. En çok ihracat gerçekleştiren 8. ilimiz Sakarya'nın ihracatını yüzde 52,5 arttırarak 301 milyon dolara çıkarması ise dikkat çekti.
Ekim ayı ihracat verilerini açıklayan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, ihracatçılar olarak 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hacmi ve dünya ticaretinden yüzde 1,5 pay alma hedefini hatırlatarak, "Son açıklanan verilere göre bu oranı, yüzde 0,89'a çıkarmayı başardık. Diğer taraftan AB'nin ithalatından aldığımız pay ise yüzde 1,27 seviyelerine ulaşarak rekor kırdı. Bu oranı daha da geliştirmek için, yüksek katma değerli üretimi arttırmamız gerekiyor. Bunun için de Ar-Ge, inovasyon, tasarım ve markalaşma gerekli. Her şeyden önemlisi ise bu dört prensipte kararlı olmak gerekli" şeklinde konuştu.
Konuşmasında dünya ticaretindeki daralmaya da değinen Büyükekşi, "DTÖ, 2016 için dünya ticareti büyüme beklentisini yüzde 2,8'den yüzde 1,7'ye düşürdü. Bu revizede, ithalat talebinin gerilemesi, Çin, Brezilya başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin beklentinin altında büyümesi etkili oldu. DTÖ tarafından açıklanan güncel verilere göre (Ocak-Ağustos dönemi) küresel ticaret yüzde 4,4 daraldı. Aynı dönemde, Güney Kore'nin ihracatında yüzde 8,8, İngiltere'de yüzde 12,1, Çin'de yüzde 7,2 ve ABD'de yüzde 5,6 düşüş var. Ülkemiz ise her şeye rağmen diğer ülkelere kıyasla olumlu bir performans ortaya koyuyor" diye konuştu.
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Ekim ayı ihracat verilerini değerlendirirken "TİM rakamlarında mücevher haricindeki altın ihracatı yer almıyor. Dolayısıyla açıklamış olduğumuz rakamlar ile TÜİK'in altın dahil rakamları farklılık gösteriyor. Ekim ayında açıkladığımız yüzde 4,6 düşüş, geçen sene Ekim ayında yine TİM'in altın hariç ihracat rakamlarıdır. İhracatın düşmesinde çevre ülkelerde yaşanan sorunlar, ihracat fiyatlarının düşmesi ve Rusya ile düzelen ilişkilerin ihracat rakamlarına henüz yansımaması etkili oldu. Ayrıca, geçen seneki Ekim ayına göre bu sene 1 iş günü eksik olması da Ekim ayı ihracatının gerilemesinde etkili oldu" ifadelerini kullandı.
Hükümetin attığı adımların ihracata ciddi katkılar sağlayacağını da kaydeden Büyükekşi, "İhracatçıya yeşil pasaport verilmesi hususunda Ekonomi Bakanımız detayları açıkladı. Maliye Bakanımız ihracata verilen desteklerin üç katına çıkacağı müjdesini verdi. Bu adımların hem yatırım hem de ihracata önemli pozitif etkileri olacağına inanıyoruz. Altı kıtada 249 ülkeye mallarını satan ihracatçılarımız Hükümetimizin de desteğiyle artık kolaylıkla ihracatını geliştirebilecek" dedi.
TİM olarak ihracatta katma değer artışını tetikleyecek Ar-Ge, İnovasyon, Tasarım ve Marka'ya yönelik etkinliklerini son dönemde yoğunlaştırdıklarını da kaydeden TİM Başkanı, "Ekim ayında Türkiye'de ilk kez tasarımı tek çatı altında buluşturan Türkiye Tasarım Haftası'nı gerçekleştirdik. Geçtiğimiz hafta Adana İnovasyon Haftası'nı tamamladık. 15-16 Kasım tarihlerinde İstanbul'da ilk defa İhracat Zirvesi'ni düzenleyeceğiz. Etkinliğimize Sayın Başbakanımız ve birbirinden değerli Bakanlarımız teşrif edecekler. Bu etkinliklerle ihracatımızda katma değerin kalıcı, ihracat artışının sürdürülebilir olması için tüm gayretimizle çalışıyoruz" şeklinde konuştu.
TİM Yönetim Kurulu Üyesi ve Otomotiv Endüstrisi Sektör Kurulu Başkanı Ömer Burhanoğlu da "İhracattaki olumsuz tablolara rağmen otomotiv sektörü yüzde 12'lik çıkışını sürdürdü. Her yıl bir önceki yıla göre rekor kırıyoruz. Bu yıl 1,5 milyon üretim, 1 milyonun üzerinde ihracat, 1 milyonun üzerinde de iç pazarda tüketim hedefliyoruz. Ülke ihracatının 5'te 1'i otomotiv sektöründen geliyor ve lokomotif olmayı sürdüreceğiz" dedi.
Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün ise "Bu fabrika sadece ülkemizin şampiyonu değil, Ford'u hafif ticari araçta Avrupa şampiyonluğuna taşıyan üretim üssü. Avrupa'da satılan her 10 ticari araçtan 8'i bu fabrikadan çıkıyor, 5 kıtada 82 ülkeye ihracat yapıyoruz" dedi. Motor dahil, prototip üretiminden test aşamasına kadar her süreci gerçekleştirebilecek kapasiteye sahip olduklarını belirten Yenigün, "Artık geçmiş yıllardaki gibi teknoloji ithal etmiyoruz, teknolojimizi de ihraç ediyoruz. Geçtiğimiz yıl 320 milyon doların üzerinde mühendislik ihracatı yaptık" diyerek sözlerini tamamladı.