Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Mithat Atabay, 106 yıl önce yaşanan Çanakkale Savaşları'nda cephe gerisinde, kadının rolünü 'Çanakkale Zaferi’nin Kadınları' adını taşıdığı kitapta anlattı. Seferberlik nedeniyle 2,5 milyona yakın askerin cepheye gittiğine dikkat çeken Dr. Atabay, "Bunların boşalttığı alanlarda ise kadınların bütün özverili bir şekilde çalışmasıyla cephedeki askerlerin gözü hiçbir şekilde arkada kalmadı " dedi.
ÇOMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Mithat Atabay tarafından hazırlanan, 'Çanakkale Zaferi'nin Kadınları' kitabında, 106 yıl önce yaşanan Çanakkale Savaşları'nda cephe gerisindeki kadının rolü anlatılıyor. 454 sayfa ve 4 temel bölümden oluşan 'Çanakkale Zaferi'nin Kadınları' kitabının birinci bölümünde Meşrutiyet’ten başlayarak savaşa ve savaş süresince kurulan kadın cemiyetlerine, ikinci bölümde basında kadınları bilinçlendirmeye ve kadının karşılaştığı sorunlara değinen kadın yazar ve basın organlarına, üçüncü bölümde kadınların savaşa aktif olarak verdikleri desteğe yer verildi. Dördüncü bölümde ise Çanakkale Zaferi’nin kazanılmasında cephe gerisinde iyi bir organizasyon gerçekleştiren kadınlar, cephedeki mücadeleye direkt etki eden kadınlar ve Çanakkale Zaferi’ni eserleriyle geleceğe taşıyanlar ele alındı. Kitabın son bölümünde ise, Çanakkale Savaşları sırasında belge ve kaynaklarda ismi geçen 464 kadının adı, soyadı ve yaptıkları görevlere yer verildi.
'464 KADINDAN BAHSETTİK'
‘Çanakkale Zaferi’nin Kadınları’ diye 2015 yılında verdiği bir konferanstan hareketle bu kitabı hazırladığını belirten Dr. Mithat Atabay, “Kitabımızda 464 tane kadından bahsettik. Belgelerde ismi geçen kadınların çeşitli fonksiyonları var. Gazetecisinden tutun, sağlıkla ilgili çalışmalar yapan, çeşitli dernekler kuran kadınlar var. Ayrıca çeşitli yardım kuruluşlarında da görev yaparak hem kadınlara iş öğreten hem de aynı zamanda cephedeki askerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere çalışma yapan kadınlar var. Kitapta ön plana çıkan kadın isimler arasında Şair Nigar Hanım, Halide Edip Adıvar Hanım’ı, Selma Rıza Hanım Efendi, dönemin Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı yapmış olan Muhtar Paşa’nın hanımı Nimet Hanım yer alıyor” dedi.
'KADINLARIN KENDİLERİNE GÜVENEN BİREYLER HALİNE GELDİKLERİ GÖRÜLÜYOR'
Çanakkale Savaşları’nın topyekun bir savaş olduğunu ifade eden Dr. Mithat Atabay, “Çünkü Çanakkale Savaşları başladığı zaman düşman İstanbul’u ele geçirmek için bütün hatlarıyla saldırıyor. Bu bağlamda da seferberliğin ilan edilmesi sonrası sürecinde erkekler seferberlik dolayısıyla cepheye gidiyorlar. Erkeklerin çalışma alanları olarak gördüğümüz yerler ise boşalıyor. Bir taraftan cephe gerisinde üretimin sağlanması, diğer taraftan cepheye gidecek olan askerlerin ihtiyaçlarının karşılanması diğer taraftan da cephede yaralanmış olan kişilerinde yine çeşitli hastanelere sevk edilmesi sırasında onların bakımları da ihtiyaç gösteriyor. Ayrıca şehit olan ya da gazi olanların yakınlarına da bakmak gerekiyor. Onların kendi ayakları üzerinde durması gerekiyor. İşte Çanakkale Zaferi’nin Kadınları kısmında biz bu faaliyetleri nasıl yapıyorlar. Çeşitli dernekler vasıtasıyla bunları nasıl gerçekleştirdiler. Ayrıca hanımlar o kadar etkili oluyorlar ki, artık eskinden kadının ismi yokken biz baktığımız zaman 1915 yılından sonraki süreç içerisinde kadınların bir taraftan ailenin ihtiyacı olan maaşı kazandıklarını, meslek sahibi olduklarını başta özellikle Maliye Bakanlığı, PTT, Tarım İşletmeleri, fabrikalar ve ayrıca Bayındırlık Hizmetlerinde de çalışarak, artık kadınların kendilerine güvenen bireyler haline geldikleri görülüyor" diye konuştu.
Kaynak: DHA
