Bir tür kimyasal yanık olan asit yanığı, cildin güçlü asitlerle teması sonucu vücut dokusunda meydana gelen hasara verilen isimdir. Ev kazalarında olabileceği gibi endüstriyel kazalar sebebiyle de gelişebilecek olan asit yanığı, hayati riski en yüksek yanık türlerinden biridir. Derin doku hasarına neden olan ve genellikle iyileşme süreci tamamlandığında bile ciddi bir iz ile karşılaşmaya yol açan asit yanığı, mutlaka uygun şartlarda tedavi edilmelidir.
Yanık birbirinden farklı sebeplerle gelişebilir. Yanığa neden olan maddelerden biri olan asit bir tür kimyasaldır. İnsan cildi ile kontrolsüz şekilde temas etmesi büyük tehlikeleri beraberinde getirir. Asit yanığına yol açabilecek farklı asit türleri olduğu gibi cildin asit ile ne kadar süre boyunca ve hangi miktarda temas ettiği asit yanığının şiddetini belirler.
Asit Yanığı Belirtileri Nelerdir?
Asit yanığı oluşmasına yol açacak asit türleri birbirinden farklı olduğu için asit yanığına ne iyi gelir sorusuna verilen yanıtlar da değişkendir. Hangi yöntem ile tedavi edileceğine ve tedavi aşamasında ne gibi etkenlere dikkat edileceğine karar verilirken yanığın şiddeti göz önünde bulundurulur. Yanığın şiddeti belirlenirken belirtiler önemli bir rol oynar.
Asit yanığı sonrası gelişen ve tehlikenin şiddetini belirleyen belirtiler şu şekildedir:
Asit yanığının geliştiği bölgede yoğun bir ağrı ve yanma hissi meydana gelir. Yanığın şiddeti fark etmeksizin ağrı ve acı her yanıkta meydana gelen bir belirtidir.
Yanıktan etkilenen bölge kızarır, şiddetine bağlı olarak zamanla cilt üzerinde renk değişiklikleri de görülebilir. Buna bağlı olarak cilt beyazlayabilir ya da sararabilir.
Herhangi bir sebeple gelişen yanık sonrası en yaygın görülen belirti su dolu kabarcıklardır. Bu durum asit yanığı için de geçerlidir. Özellikle ikinci ya da üçüncü derece asit yanıklarında bölgede büyük su dolu kabarcıklar oluşması en belirgin belirtiler arasındadır.
Aside bağlı bölgede meydana gelen yanma cildin normalden çok daha hassas ve enfeksiyonlara karşı açık olmasını sağlar. Dolayısıyla yanmaya bağlı iltihaplanma, yara ve şişlik görülmesi de muhtemeldir.
Danıştığınız sağlık personelleri asit yanığına ne iyi gelir sorusuna yanıt ararken bu belirtileri dikkate alırlar. Belirtiler, yanığın durumu ve kapsadığı bölgenin büyüklüğü de tedavi planlanırken dikkate alınan etkenler arasındadır.
En tehlikeli yanık türlerinden biri olan asit yanığı yalnızca yanığın meydana geldiği bölgede değil, solunum yollarında da çeşitli problemlere yol açabilir. Asit ciltle direkt temas etmemesi ve solunmaması gereken tehlikeli bir kimyasal türüdür. Dolayısıyla asit yanığı belirtileri arasında nefes almada zorluk, gözlerde kızarıklık ve şiddetli öksürük gibi solunum yolu problemleri de yer alabilir.
Asit Yanığı Nedenleri
Asit yanığının en temel nedeni cildin asit ile temas etmesidir. Ancak bu duruma yol açabilecek farklı durumlar ve cildin temas ettiği farklı asit türleri olabilir. Bunlar şu şekilde ele alınabilir:
Asit yanığının en yaygın görüldüğü alanların başında endüstriyel üretim alanları ve laboratuvarlar gelir. Kimya fabrikalarında güçlü asitlerle yapılan çalışmalar sonucu bu alanlarda çalışan işçilerin asit yanığı ile karşılaşmaları yüksek bir ihtimaldir. Aynı zamanda sanayi ve inşaat sektöründe yapılan çalışmalarda da asit kullanılabildiği için asit yanığı riski mevcuttur.
Asit yanığı ev kazaları sonucu gelişebilecek yanık türlerinden bir diğeridir. Özellikle tuvalet gibi alanları temizlerken kullanılan kimyasal temizleyiciler veya kireç çözücüler cilt ile temas ettiklerinde asit yanığına neden olabilirler.
Asitlerin depolanması veya kullanılması esnasında meydana gelen dökülme ya da sıçrama sonucunda da asit yanığı oluşabilir.
En tehlikeli yanık türlerinden biri olan asit yanığından korunmak için özellikle iş yerlerinde ya da evlerde temizlik esnasında aside karşı koruyucu ekipman kullanılması önerilir. Bu ekipmanlar asit ile temastan etkilenmedikleri gibi cildinizin asit ile temas etmesine de engel olurlar. Buna rağmen çeşitli nedenlerden cildin asit ile teması gerçekleşirse mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurmalısınız. Asit yanığı evde tedavi edilebilecek bir problem değildir.
Asit Yanığı Nasıl Geçer?
Farklı şiddetlerde gelişen asit yanığına ne iyi gelir sorusuna verilen yanıtların başında bölgenin temizlenmesi gelir. Vücudun herhangi bir bölgesine asit teması gerçekleştiğinde ilk müdahale temasın kesilmesi olmalıdır. Eğer üzerinizde asit ile temas eden bir kıyafet ya da koruyucu ekipman bulunuyorsa çıkarmalısınız. Fakat bazı durumlarda asit yanığı bölgede ciddi bir tahribata neden olur ve burada meydana gelen kanama kıyafetlerin bölgeye yapışmasına yol açabilir. Bu durumda kıyafetleri çıkartmak için zorlamamalı, sağlık personelinin müdahale etmesini beklemelisiniz.
Eğer yanık bölgesinde açık bir yara yoksa ve kıyafetlerinizi çıkartabildiyseniz ortalama 15-20 dakika kadar bölgeyi temiz ve oda ısısında su ile yıkamalısınız. Bu işlem ile asidin seyreltilmesini sağlayarak bölgenin daha fazla hasara uğramasını engelleyebilirsiniz.
Asit yanığı en tehlikeli yanık türlerinden biridir ve ilk yardım sonrası tedavi esnasında nelerin yapılması gerektiğine ancak doktor karar verebilir. Dolayısıyla 20 dakikalık ilk yardımdan sonra vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir. Sizlere yardımcı olan sağlık personeli yanığın seviyesini kontrol edecek ve daha sonra gerekli tedavi için süreci başlatacaktır.
Asit Yanığı Tedavisi Nasıldır?
Asit yanığı tedavisinde sağlık personelinin uygun gördüğü farklı yöntemler kullanılabilir. Tedavi belirlenirken yanığın şiddeti ve hangi asit sebebiyle yanığın meydana geldiği göz önünde bulundurulmalıdır. Cildin asit ile teması kesildikten ve gerekli dezenfeksiyon işlemi uygulandıktan sonra eğer açık bir yara bulunuyorsa bölge kapatılır. Bu gibi bir durumda bölgenin düzenli olarak pansumanının yapılması gerekir. Bununla birlikte asit yanığı acı ve ağrı seviyesi en yüksek yanık türlerinden biri olduğu için genellikle tedaviye ağrı kesici ve enfeksiyon giderici ilaçlar eşlik eder.
Asit yanığı tedavisi boyunca yalnızca doktor tarafından reçete edilen ilaçları kullanmalı ve doktor tarafından önerilmeyen hiçbir uygulamayı gerçekleştirmemelisiniz. Tavsiye edilen süre öncesinde bandajı açmak, pansumanı yeterince özenli şekilde gerçekleştirmemek ve ilaçları kullanmamak yanık sonrası meydana gelebilecek tahribatın şiddetini arttırabilir.
Çeşitli ilaçlar, yanık tedavisinde kullanılan kremler ve pansuman gibi medikal yöntemler asit yanığına ne iyi gelir sorusuna verilebilecek yanıtlar arasındadır. Tedavi planlanırken yanığın şiddeti belirleyici rol oynadığı için şiddetli yanıklarda cerrahi operasyonlar da gerekli görülebilir.
Asit yanığı ne kadar sürede geçer?
Uygun yöntem ile tedavi edilen birinci ve ikinci derece yanıklar genellikle 2-3 haftalık süre içerisinde büyük bir iyileşme gösterir. Bu durum asit yanıkları için de geçerlidir. Ancak üçüncü derece asit yanıklarının tedavi süreci ayları, bazı durumlarda birkaç yılı bulabilir.
Asit yanığına hangi krem iyi gelir?
Asit yanığının tedavisinde antibiyotik içeren kremler uygulanması önerilir. Ancak doktor tarafından tavsiye ya da reçete edilmeyen hiçbir kremi bölgeye uygulamamalısınız. Her cildin yanığa verdiği tepki birbirinden farklı olduğu için yaşadığınız probleme uygun bir kremin reçete edilmesi gerekir.
Asit dökülen yere ne yapılır?
Asit yanıklarında ilk müdahale cilt ile asidin temasını kesmek olmalıdır. Daha sonra duru su ile uzun bir süre boyunca yıkayarak, bölgeye yapışan asidin durulanmasını beklemek gerekir. İlk yardım sonrasında mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Kaynak:Medicalpark
